លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ

តើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាអ្វី? 

លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាលទ្ធិគ្រប់គ្រងរដ្ឋដោយប្រជាពលរដ្ឋមានន័យថា រាស្រ្តជាម្ចាស់នៃអំណាច ឬ ម្ចាស់នៃ​ប្រទេសជាតិ។ លទ្ធិនេះត្រូវបានគេបែងចែក​អំណាច​របស់រដ្ឋ​ជាបី​ដាច់ពីគ្នា ដែល​មាន​តុល្យភាពលើការ ត្រួតពិនិត្យ​​គ្នាទៅវិញ​​ទៅមក​​រវាង​​អំណាច ទាំងបី​នោះ​ហើយ អំណាច​ទាំងបី​នោះ​រួមមាន៖

១. អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ
២. អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ
៣. អំណាចតុលាការ

 លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានគោលសម្ខាន់ ៨យ៉ាងគឺ៖

១. ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិស្មើគ្នា ចំពោះមុខច្បាប់និងការអប់រំ
២. ប្រជាពលរដ្ឋ មានសេរីភាពក្នុងការនិយាយស្ដី បង្កើតសហគមន៍ និងមានសិទ្ធិពេញទីខាង ជំនឿ និងសាសនា
៣. ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិរួមប្រជុំ ធ្វើបាតុកម្ម ឬ ញត្តិដោយសន្តិវិធី
៤. ប្រជាពលរដ្ឋមានសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ យោលបល់របស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន និង​សេរីភាព​ខាង​ការ​បោះពុម្ពផ្សាយ
៥. ការគ្រប់គ្រង ត្រូវផ្អែកតាមច្បាប់ដែលយកទៅអនុវត្តលើប្រជាពលរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នរដ្ឋ
៦. សភា និង រដ្ឋាភិបាលត្រូវកើតឡើងដោយការបោះឆ្នោតទៀងទាត់តាមកាលកំណត់។ ការបោះឆ្នោតម្ដងៗ​ត្រូវមាន​ពហុ​គណបក្ស​នយោបាយ​ចូលរួម​ហើយ​​បោះឆ្នោត​ដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌​និង​​ជាសំងាត់
៧. ប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត និងឈរឈ្មោះជាតំណាងរាស្ត្រ
៨. អំណាចតុលាការត្រូវតែឯករាជ្យ ពោលគឺជំរះក្តីឬកាត់ក្តីដោយយុត្តិធម៌។

ដូចនេះលុះត្រាតែមានកត្តាទាំងអស់ខាងលើ មិនអាចខ្លះមួយណាបានទើបអាចទទួលបានថា ជា​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ដែល​ពេញបរិបូរណ៍។